De lawines op de Everest overleven

In de voorbije jaren werd de Mount Everest meerdere keren getroffen door grote lawines. Bergbeklimmers én de Sherpa’s die hen tijdens hun expedities ondersteunden, waren het slachtoffer. Frans Welkamp sprak twee Sherpa’s die erbij waren toen het in 2014 én 2015 helemaal mis ging.

Tekst en foto's: Frans Welkamp

Het is oktober 2016, Klimsherpa Rakesh, kok Lakhpa en ik, trekken richting het Sandycamp achter het Cho Rolpameer in Rolwaling, Nepal. Afgelopen nacht is er vanaf 4000 meter verse sneeuw gevallen. Boven de 5000 meter kwam dit terecht op een oude laag sneeuw. Verschillende bergwanden zijn door de aardbeving in april 205 instabiel geworden met meer risico’s op lawines. Gisteren kwam er in het dal bij Na nog een rotsblok met een doorsnee van meer dan drie meter met een afschrikwekkend geraas naar beneden rollen van een hoogte van 5000 meter voordat het als een granaat uiteenspatte op nog grotere rotsblokken. De route is verder wel begaanbaar en we bereiken zonder problemen het kamp op 5100 meter. De staart van de moesson leeft zich uit boven ons hoofden we nemen een extra dag rust. Rakesh en Lakhpa vertellen onder het genot van een mok thee hun ervaringen tijdens hun expedities op de Mt. Everest.

De grote lawine van april 2014

Het is 18 april 2014, 05.30 uur. Rakesh is met 30 kilo aan materiaal over de Khumbu Icefall aan de Nepalese zijde van de Mount Everest onderweg om de hoger gelegen kampen te bevoorraden. Via de vaste touwen banen hij en zijn collega’s een weg over de gletsjer. Rakesh loopt voor aan een groep van negen hoogtedragers met direct achter zich zijn maatje Karma Sherpa, allemaal dragen ze hun last. Plotseling worden ze overvallen door een lawine, die werd veroorzaakt door een blok ijs van ongeveer 400 vierkante meter groot, bijna 35 meter hoog en 14,3 miljoen kilo zwaar, die op de Icefall neerstortte. Dat is net zoveel als 657 autobussen (bron: National Geographic).

Rakesh zit met een stijgklem vast aan het vaste touw en wordt weggeslagen door de lawine. Als hij even later weer bij zinnen komt, bungelt hij voorover aan het statische touw. Hij is gewond en kan zichzelf niet uit zijn benarde positie bevrijden. Later bleek hij verwondingen te hebben aan zijn rug, arm en benen. Maar hij leeft nog. Drie dragers van zijn ploeg konden zich verschansen achter een ijspilaar en weten zo ook de lawine te overleven. Van een afstand ziet hij dat een ploeggenoot tot zijn borst vast zit in de sneeuw, hij kan zich niet bewegen. Zijn maat Karma Sherpa ziet hij niet meer.

Een half uur later worden hij en zijn collega die vast zit in de sneeuw en het ijs van de lawine gered en hij krijgt eerste medische hulp. Ze worden naar het basiskamp gebracht waar ze in de opvangtent van hun werkgever worden verzorgd alvorens ze per helikopter naar het ziekenhuis in Kathmandu worden vervoerd. Helaas hoort hij dat zijn maatje Karma Sherpa is verongelukt en hij moet lang huilen van verdriet. Binnen twee dagen na de lawine zijn er 13 lichamen geborgen, maar drie slachtoffers zijn tot op heden nog niet teruggevonden. Aan de Nepalese zijde van de berg werd de Mt Everest dat seizoen niet meer beklommen. Hierdoor liepen veel klimsherpa’s dat jaar ook veel inkomsten mis. Na veel hersteltrainingen ging Rakesh weer aan het werk en in april 2015 beklom hij weer meerdere keren de Khumbu Icefall.

Ook in 1970 vond er op de Khumbu Icefall een vergelijkbare ramp plaats, het blijft dus een gevaarlijk punt. De crewleden van Summit Nepal Trekking leveren per trektocht of beklimming één dagloon in voor het sociaal fonds om de familie van sherpa’s te ondersteunen. Vooral de kinderen van verongelijkte medewerkers van SNT kunnen hiervan profiteren. Een dergelijk fonds is iets onbekends voor de meeste Nepalese organisaties en blijven veel nabestaanden van ongelukken in de bergsport met lege handen achter.

De aardbeving en de lawine

Het is 25 april 2015, 11.56 uur in het basiskamp van de Mount Everest in Nepal. Rakesh is in kamp 2 van de Mount Everest wanneer onder hem de lawine van de Pumori over de zuidzijde van het basiskamp raast. De lawine zorgt in het basiskamp voor dood en verderf. Maar ook de rest van Nepal belandt in een grote catastrofe door de zware aardbevingen die de lawine hadden veroorzaakt. Onze kok, Lakpha, is op dat moment met een paar collega's aan het werk in de keukentent van het basiskamp. Ze bereidden de lunch voor een aantal klimmers. Eerst hoorde hij een raar geluid en meteen daarna voelde hij een luchtdruk de tent binnenkomen. In een reflex duiken hij en nog twee collega’s onder een bank in de tent voordat ze worden bedolven onder een lawine van ijs, stenen en stof die van de flanken van de Pumori in het verlengde van het basiskamp naar beneden stort. Deze reflex redt hen het leven. Lhakpa is gewond aan zijn rug maar hij herstelt spoedig. Veel mensen in het kamp, waaronder mensen uit zijn team, overleven het echter niet. Het land werd toen getroffen door de zware aardbeving die bijna 9000 dodelijke slachtoffers eiste en verantwoordelijk was voor talloze gewonden. De materiële schade is te groot voor het land om er zelfstandig weer boven op te komen.

April 2016. Lhakpa is weer tot het eind van het klimseizoen in eind mei aan het koken in het basiskamp van de Mt. Everest en Rakesh klimt weer met materiaal over de South Col naar 7900 meter waar hij 20 dagen als kok in kamp 2 werkt. Zijn maatje uit Rolwaling, Pasang Tenzing Sherpa, bereikt na twee jaar als eerste weer de top van de Mt. Everest vanaf de Nepalese zijde. 2017 zal weer net zo verlopen als altijd, maar Rakesh is nu aangewezen als klimsherpa om een member naar de top van de Mt. Everest te begeleiden.

Van de crew die je tijdens een trektocht of beklimming begeleidt, hoor je bijzondere verhalen. Ze doen dit werk graag, zie kiezen ervoor, maar vaak hebben ze ook geen andere keuze behalve onder heel zware omstandigheden werken in de gloeiend hete zandbak van de Emiraten. Maar dat maakt deze mensen niet minder bijzonder.